Quê hương

- Thông tin về tác giả Tế Hanh:

+ Tế Hanh (1921- 2009), tên khai sinh là Trần Tế Hanh

+ Quê quán: sinh ra tại một làng chài ven biển tỉnh Quảng Ngãi

+ Ông có mặt trong phong trào thơ Mới ở chặng cuối với những bài thơ mang nỗi buồn và tình yêu quê hương.

+ Sau năm 1945, Tế Hanh sáng tác phục vụ cách mạng và kháng chiến.

+ Ông được nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996.

+ Phong cách sáng tác: thơ ông chân thực với cách diễn đạt bằng ngôn ngữ giản dị, tự nhiên và rất giàu hình ảnh, bình dị mà tha thiết.

+ Tác phẩm chính: các tập thơ Hoa niên (1945), Gửi miền Bắc (1955), Tiếng sóng (1960), Hai nửa yêu thương (1963).

- Điều em thích nhất ở nơi em sinh ra và lớn lên là cánh đồng lúa bao la, chạy dài bạt ngàn mà em chưa đi hết. Mẹ bảo đi hết cánh đồng lúa này còn xa lắm nên em chưa dám đi bao giờ. Vào mùa lúa chín màu vàng ươm của lúa khiến cho em có cảm giác như một tấm thảm màu vàng bất tận. Có những chú trâu cần mẫn gặm cỏ trên những triền đê cao và dài. Nơi đó chúng em có thể nằm im và ngắm bầu trời có mây trôi, ngắm mặt trời lặn mỗi khi mặt trời đổ xuống dãy núi cao cao kia.

Người bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ là tác giả.

- Từ ngữ khắc họa hình ảnh con người: ồn ào, tấp nập.

- Từ ngữ khắc họa hình ảnh con thuyền: im bến mỏi trở về nằm, chất muối thấm trong thớ vỏ.

Xa cách quê hương, tác giả nhớ màu nước biển, cá bạc, chiếc buồm, con thuyền, cái mùi nồng mặn của làng chài ven biển.

- Bố cục: 4 phần

+ Phần 1 (2 câu đầu): giới thiệu chung về làng quê.

+ Phần 2 (6 câu sau): cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá.

+ Phần 3 (8 câu tiếp): cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.

+ Phần 4 (4 câu còn lại): nỗi nhớ quê hương của tác giả.

- Cảm hứng chủ đạo của tác giả thể hiện trong bài thơ: tình yêu quê hương tha thiết.

- Cảm hứng đó được thể hiện rõ nhất ở câu: Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ/Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá! thuộc đoạn thơ cuối ở trong bài.

a.

b. Bằng ngòi bút tinh tế của mình, nhà thơ Tế Hanh đã khắc họa nên bức tranh quê hương thanh bình và lãng mạn. Làng chài lưới hiện lên trong khung cảnh khoáng đạt và thơ mộng bởi có ánh bình minh của buổi sớm mai. Đoàn thuyền lại khởi hành cho một chuyến ra khơi đầy ắp cá. Chiếc thuyền khỏe khoắn, căng buồm trước gió đã cho thấy hình ảnh của những con người hăng say lao động. Và quả thật họ trở về đầy hân hoan và náo nhiệt khi những con thuyền ghe đã đầy cá. Ngư dân với làn da ngăm rám nắng đã trở thành nét đặc trưng của làng chài nơi đây. Một tâm hồn lãng mạn luôn hướng về quê hương đã được nhà thơ Tế Hanh thể hiện rõ nét. Ông nhớ về màu nước xanh, con cá bạc, chiếc buồm vôi, nhớ hình ảnh con thuyền rẽ sóng ra khơi. Tất cả đã làm nên “mùi nồng mặn” của quê nhà.

- Bốn dòng thơ cuối là tình cảm nhớ thương của tác giả đối với quê hương làng biển của mình. Khi xa quê, nhà thơ nhớ tới màu nước xanh của biển, nhớ những con cá bạc, nhớ chiếc buồm vôi và nhớ con thuyền mơ hồ thấp thoáng. Tất cả đã tạo nên một nỗi nhớ đọng lại mùi vị đặc trưng “mùi nồng mặn”. Cái mùi nồng mặn ấy chính là hương vị của quê hương đã gắn bó sâu lặng với nhà thơ trong suốt cuộc đời của mình.

- Chủ đề: nỗi nhớ quê hương da diết của một người con xa xứ.

- Tư tưởng: niềm tự hào, tình yêu tha thiết đối với quê hương làng biển của tác giả.

- Em thích nhất là hình ảnh “cái mùi nồng mặn” bởi đó là mùi mồ hôi của những người dân làng biển. Ngoài ra đó còn là mùi của nắng, của gió. Tất cả đã tạo nên một thứ mùi đặc trưng của làng chài nơi đây. Và hơn hết nó còn được cảm nhận bằng tấm lòng thương nhớ của người con xa quê.

- So sánh với bài thơ Quê hương của tác giả Đỗ Trung Quân