Bài 39. Quyết - Cây dương xỉ

Quyết là tên gọi chung của một nhóm thực vật (trong đó có dương xỉ) sinh sản bằng bào tử như rêu, nhưng khác rêu về cấu tạo và cơ quan sinh dưỡng.

1. Quan sát cây dương xỉ

Dương xỉ

Có nhiều loại dưỡng xỉ khác nhau, ta cùng quan sát cây dương xỉ sau đây:

- Nơi sống: chỗ đất ẩm, ven đường đi, bờ ruộng, khe tường, dưới tán cây trong rừng, …

a. Cơ quan sinh dưỡng

- Rễ: rễ chùm, gồm nhiều rễ con dài gần bằng nhau, thường mọc tủa ra từ gốc thân thành một chùm.

- Thân: có màu nâu, có phủ những lông nhỏ.

- Lá: ở mặt dưới là có những màu xanh đến màu nâu đậm. Lá non đầu là cuộn tròn lại.

- Khác với rêu: cấu tạo bên trong của dương xỉ đã có mạch dẫn làm chức năng vận chuyển.

- Dương xỉ là thực vật thuộc nhóm quyết đã có rễ, thân, lá thực sự.

b. Túi bào tử và sự phát triển cùa dương xỉ

- Cơ quan sinh sản của dương xỉ là túi bào tử nằm ở mặt dưới của lá có màu xanh khi lá non và màu nâu khi lá già.

- Cấu tạo túi bào tử:

+ Hình cầu.

+ Có cơ vòng (với màng tế bào dày lên rất rõ) giúp giải phóng các bào tử khi chín.

- Sự phát triển của dương xỉ.

* Đặc điểm khác so với rêu:

- Rêu cây con được hình thành trực tiếp từ bào tử.

- Dương xỉ cây con được hình thành từ nguyên tản.

- Mặt dưới lá dương xỉ có những đốm chứa túi bào tử. Vách túi bào tử có một vòng cơ màng tế bào dầy lên rất rõ, vòng cơ có tác dụng đẩy bào tử bay xa (phát tán bào tử) khi túi bào tử chín.

- Bào tử rơi xuống đất ​\(\rightarrow\) nảy mầm và phát triển thành nguyên tản  ​\(\rightarrow\)  cây con.

- Dương xỉ sinh sản bằng bào tử như rêu.

2. Một số dương xỉ thường gặp

- Đặc điểm để nhận biết một số cây thược dương xỉ là lá của cây thuộc dương xỉ khi còn non thường cuộn tròn lại ở đầu.

3. Quyết cổ đại và sự hình thành than đá

- Các loại cây vừa kể trên và nhiều loại quyết khác hiện đang sống đều là cây thân cỏ.

- Sự phát triển của quyết và quá trình hình thành than đá.