Lê-nin có nói “Học học nữa học mãi” để đề cao việc học tập trong cuộc sống. Một trong những phương pháp học tập đó là tự học. Vậy tinh thần tự học của học sinh hiện nay như thế nào? Chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu vấn đề này?
Trước hết, chúng ta cần cắt nghĩa “tinh thần tự học” là gì? Theo như từ điển tiếng Việt thì học tương đường với học tập, học hành, học hỏi và đây là một quá trình mà con người tiếp thu cái mới hoặc trau dồi, bổ sung các kiến thức, kinh nghiệm, nhận thức, giá trị, kỹ năng hay sở thích cũng có khi là sẽ tổng hợp các loại thông tin khác nhau để từ đó nâng cao trình độ. Do đó, tự học là một phương pháp học tập mà ở đó con người tiếp thu kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm… bằng cách không cần một ai thuyết giảng mà tự mình tìm tòi, thấu hiểu và khám phá. Tinh thần tự học chính là một phẩm chất tốt đẹp của con người khi biết tự mình nâng cao trình độ cá nhân mà không phải bị động tiếp nhận hoặc không có cơ hội được người khác trao cho. Nói chung, tinh thần tư học hội tụ ở vấn đề chủ động tiếp cận và tiếp nhận tri thức.
Nói thì khó hiểu, nhưng biểu hiện thực tế của nó lại rất dễ nhận biết. Ngược dòng lịch sử, “Thần đồng” học lỏm Nguyễn Quán Quang vì gia đình nghèo không có tiền gạo theo học nên thường lân la đứng ngoài cửa lớp nghe thầy dạy bọn học trò trong làng học sách rồi dùng gạch non viết chữ xuống nền gạch dưới sân. Cuối cùng ông đỗ Tam nguyên. Trên thế giới, ta vẫn nhắc đến những con người như Bill Gate không học đại học nhưng vẫn thành công và trở thành tỷ phú thế giới. Hồ Chí Minh – nhà chính trị, nhà lãnh đạo, nhà văn hóa vĩ đại của dân tộc bằng hai bàn tay trắng làm nên độc lập tự do dân tộc, để lại cho đời bài học về đạo đức và lối sống, lỗi nghĩ đúng đắn. Có được thành quả đó nếu không nhờ tự học thì không thể nào thành hiện thực.
Vậy tự học như thế nào thì đúng đắn và hiệu quả. Theo tôi, tự học cần mấy điều chú ý sau. Thứ nhất, điều thành công khi tự học hay làm bất cứ điều gì là nỗ lực và cố gắng hết mình, kiên trì và đừng bao giờ dễ dàng từ bỏ. Thứ hai, tự học cần có một chiến lược thông minh. Muốn học đan len, bạn phải biết nên tìm thày dạy ở đâu hay điều gì sẽ giúp bạn thao tác. Cách đan phải từ dễ đến khó, từ cơ bản tới phức tạp và tới sáng tạo. Thứ ba, tự học là hoạt động có tính mục đích. Khi học bất cứ một tri thức nào, bạn cần có mục đích, tức là trả lời được câu hỏi mục đích của việc làm này là gì tránh học hỏi một cách quá vĩ mô dẫn đến loãng tri thức hoặc học tri thức vô bổ. Nếu học đan len, bạn muốn đan tặng mẹ nhân ngày 8-3 hay tự tay đan chiếc áo cho mình? Bạn nên nghĩ đến điều ấy hơn là nghĩ rằng biết đan thì sẽ không thua kém người khác. Thứ tư, tự học là sự chủ động và không phụ thuộc hay bị ràng buộc bởi bất cứ ai và bất cứ điều gì. Cuối cùng, tự học phải biết chọn lọc kiến thức. Bạn không thể tự học hỏi bừa bãi từ một ai đó hay một phương tiện nào đó. Ngày nay báo đài, vô tuyến, mạng xã hội hay internet rất phổ biến có thể học được vô vàn kiến thức nhưng hãy chọn cho mình một kênh học tập hiệu quả và thiết thực nhất.