Có biết bao nhiêu vẻ đẹp tâm hồn dân tộc được ông cha ta kết tinh lại trong những câu tục ngữ ngàn đời nay, cũng có biết bao nhiêu truyền thống dân tộc được kết tụ trong những câu tục ngữ ấy. Trong sự giàu có của kho tàng tục ngữ Việt Nam chúng ta không khó để tìm ra những truyền thống tốt đẹp trong đó. Dễ thấy và tiêu biểu nhất đó là câu tục ngữ “ Uống nước nhớ nguồn,
Nguon - http://tuthienbao.com/forum/showthread.php?t=109136#.WMaZ_ZCg9Ao#ixzz4bD9KtfkxCó biết bao nhiêu vẻ đẹp tâm hồn dân tộc được ông cha ta kết tinh lại trong những câu tục ngữ ngàn đời nay, cũng có biết bao nhiêu truyền thống dân tộc được kết tụ trong những câu tục ngữ ấy. Trong sự giàu có của kho tàng tục ngữ Việt Nam chúng ta không khó để tìm ra những truyền thống tốt đẹp trong đó. Dễ thấy và tiêu biểu nhất đó là câu tục ngữ “ Uống nước nhớ nguồn . Có thể nói rằng câu tục ngữ ấy đã mang đến cho ta một truyền thống cũng như khuyên răn ta thành người.
Trước hết chúng ta đi giải thích câu tục ngữ ấy. ở đây tác giả dân gian đã dùng chính những quả trái hiện tượng sự vật xung quanh để nói lên truyền thống tốt đẹp của con người. Ai trong chúng ta tự hỏi mình rằng nước có từ đâu bao giờ chưa, có thể khẳng định bằng sự thật của thiên nhiên nước có từ nguồn. từ những nguồn ấy mới có những con sông. Hay quả cũng vậy, để có những quả căng tròn ngon ngọt đúng vị của nó thì phải có cây thì mới có quả được. như thế có thể thấy ông cha ta đã dùng những cái quy luật tự nhiên để chỉ truyền thống của dân tộc ta. Chữ “nhớ” được nói đến hai lần thể hiện rằng con người chúng ta phải biết nhớ ơn đến nguồn cội của mình, biết ơn những người đi trước không chỉ là công sinh thành mà còn là những gì ông cha để lại. Chính những công lao ấy mà chúng ta nên biết nhớ ơn. Tóm lại câu tục ngữ trên ý muốn nhắc đến truyền thống và khuyên chúng ta hãy biết ơn những gì người trước để lại.
Đó là một truyền thống của nhân dân ta chính vì thế mà trong cuộc sống sự biết ơn có rất nhiều trên tất cả những mặt của xã hội chứ không khó tìm hay nó là riêng biệt của một ngành nghề nào cả.
Thứ nhất nó thể hiện rất rõ trong mối quan hệ gia đình. Gia đình là hai tiếng gọi thân thương nhất, và ông bà sinh ra bố mẹ mình, bố mẹ mình lại có công sinh thành mình. Chính vì thế sự biết ơn trước hết thể hiện ở công đức sinh thành của bố mẹ. Không những thế khi ta lớn lên thì chính bố mẹ là người nuôi dưỡng, ông bà chăm sóc ta cho ta lớn lên nên ta cũng cần phải biết ơn. Bên cạnh đó không thể thiếu những thứ vật chất hay cũng như những lời dạy dỗ của ông bà cha mẹ cho ta nên người thì ta cũng phải nhớ. Thật sự mà nói gia đình là niềm biết ơn lớn nhất của con người. Thử thấy một người mồ côi không cha mẹ gia đình thì ta mới thấy được sự quý trọng của gia đình đối với bản thân mình. Biết bao nhiêu bài học về cách sống, biết bao nhiêu những vật chất to lớn mà cả đời ông bà cha mẹ làm ra để cho mình. Mình là người được hưởng thành quả từ những lao động vất vả ấy vì thế cho nên phải “uống nước nhớ nguồn" Và từ xưa cho đến nay nhân dân ta đã thể hiện truyền thống ấy qua tục thờ cúng tổ tiên, nhất là những ngày hội hay lễ tết thì bao giờ cũng mang thắp hương cũng cỗ cho tổ tiên về ăn trước rồi mình mới được ăn.
Thứ hai nó biểu hiện rất rõ trong học tập hay nói cách khác nó là những mối quan hệ giữa thầy và trò, thầy cô là những người mang đến cho ta những tri thức của nhân loại nên chính vì thế mà ta cần phải biết quý trọng và biết ơn những người cầm lái con thuyền tương lai ấy. Tục ngữ ta cũng có câu “ một chữ cũng là thầy nửa chữ cũng là thây”, điều đó cho thấy sự quan trọng của thầy vì thế cho nên chúng ta nên trân trọng những gì thầy cô truyền đạt cho mình. Thực tế trong cuộc sống chúng ta cũng thấy, nhân dân ta có truyền thống uống nước nhớ nguồn hay trong mối quan hệ này thì chính là tôn sư trọng đạo. Ở các trường lớp những người học sinh ra trường đã tổ chức những cuộc tri ân thầy cô của mình. Họ viết lên những dòng tâm sự từ đáy lòng với những người thầy người cô mà họ yêu quý. Không những thế khi xa trường họ còn thường xuyên về thăm lại trường đặc biệt có những người thành đạt thì lại còn hỗ trợ phát triển trường lớp mình đã từng học. Và cả đất nước ta vẫn có thể hiện truyền thống ấy qua ngày nhà giáo Việt Nam 20- 11.
Không chỉ bó hẹp trong những mối quan hệ trên truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta còn thể hiện trên phạm vi cả đất nước cũng như thế giới. Dối với đất nước ta thì những gì mà người xưa hi sinh để bảo vệ tổ quốc hòa bình cho ngày hôm nay thì chúng ta đều biết ơn đặc biệt là Đảng và Bác Hồ. Ngày nay những nhà nước thường tổ chức những ngày kỉ niệm lơn để biết ơn những vị anh hùng thời xưa. Hay thế giới cũng vậy, có biết bao nhiêu nhà khoa học cả đời nghiên cứu để tìm ra một định luật cho ta vì thế mà ta trân trọng những gì là của họ.
Tuy nhiên ngày nay cũng có rất nhiều hiện tượng suy đồi đạo đức và bôi nhọ truyền thống tốt đẹp kia. Có người con còn đánh mẹ, mong mẹ mất…nhưng những người như thế thì thật ra họ không còn tình người nữa. Và sau này sẽ chuốc hậu quả mà thôi.
Qua đây ta có thể khẳng định được truyền thống “uống nước nhớ nguồn” là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta. Mỗi chúng ta nên biết ơn những gì người đi trước để lại vì chỉ có thế thì mai này mới làm gương được cho con cái mình tôn trọng và biết ơn mình
Vào dịp 27-7 hằng năm, toàn Ðảng, toàn dân ta có dịp nhìn lại những việc đã làm để đền ơn đáp nghĩa thương binh, liệt sĩ và củng cố quyết tâm làm tốt công tác này hơn nữa. Cách đây 60 năm, ngày 27-7-1947 được Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn làm Ngày Thương binh toàn quốc (sau đó được đổi là Ngày thương binh, liệt sĩ). Ngày này đã đi vào lịch sử đất nước như một dấu ấn thúc giục, nhắc nhở toàn Ðảng, toàn dân ta phát huy hơn nữa truyền thống "uống nước nhớ nguồn" - một đạo lý nhân văn cao đẹp của dân tộc ta với hàng nghìn năm lịch sử hào hùng. Vào ngày này, toàn Ðảng, toàn dân ta có dịp nhìn lại những việc đã làm để đền ơn đáp nghĩa thương binh, liệt sĩ và củng cố quyết tâm làm tốt công tác này hơn nữa. Trong hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, nhân dân ta luôn phải gồng mình chống lại ngoại xâm và thiên tai khắc nghiệt, lập nên bao chiến công hiển hách, những trang sử vẻ vang. Ði liền với những vinh quang đó phải kể đến những tổn hại hết sức to lớn về người và của. Chính đặc điểm lịch sử đó đã tạo nên một truyền thống tốt đẹp và quý báu của dân tộc ta, đó là đạo lý "uống nước nhớ nguồn", "ăn quả nhớ người trồng cây".
Ở mỗi địa phương, từ nhiều đời nay luôn có tập tục lập miếu thờ, đền thờ những người có công dựng nước và giữ nước như: anh hùng có công đánh giặc giữ nước, ông tổ làng nghề, người phá hoang lập làng, lập ấp... Có thể nói, truyền thống quý giá này được nâng lên một chất mới khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập (tháng 8-1945), một chế độ xã hội tốt đẹp nhất trong lịch sử nước nhà, dưới sự lãnh đạo của Ðảng và Bác Hồ vĩ đại. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành lập chưa được bao lâu thì kháng chiến bùng nổ, chúng ta phải tiếp tục chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và giặc ngoại xâm, trong hoàn cảnh vừa chiến đấu, vừa xây dựng đất nước - một hoàn cảnh hết sức khó khăn về nhiều mặt. Tuy nhiên, Ðảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn quan tâm giải quyết tốt chính sách thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng, nên đã tạo sức mạnh to lớn góp phần đánh thắng nhiều kẻ thù xâm lược, mặc dù chúng mạnh hơn ta gấp nhiều lần. Khi cả nước thống nhất đi lên xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới; công tác đền ơn đáp nghĩa của Ðảng và Nhà nước ta có những bước phát triển mới cả về bề rộng lẫn chiều sâu. Ðảng và Chính phủ đã có nhiều chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với công tác thương binh, liệt sĩ. Ðặc biệt, Nhà nước đã ban hành Pháp lệnh về người có công với cách mạng và Pháp lệnh quy định về Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, với nội dung cơ bản là xã hội hóa công tác đền ơn đáp nghĩa đối với thương binh, liệt sĩ, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và những người có công với nước, làm sao cho các gia đình thuộc diện chính sách này ở các địa phương có mức sống ngang bằng hay khá hơn mức sống trung bình ở địa phương cư trú. Theo đó, là ở mỗi địa phương, các cấp ủy, chính quyền và nhân dân phải có trách nhiệm giúp đỡ, hỗ trợ các gia đình trong diện chính sách phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, làm cho họ có cuộc sống ngày càng khấm khá hơn. Ðó là những mốc son đánh dấu tình cảm biết ơn sâu sắc, trách nhiệm lớn lao và quyết tâm hành động rất lớn của Ðảng, Nhà nước và nhân dân ta trong việc đền đáp công ơn to lớn đối với những người đã vì nước xả thân quên mình.
Quả thật, hơn hai mươi năm đổi mới thắng lợi, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, công tác đền ơn đáp nghĩa đã giành được nhiều thắng lợi to lớn. Tính đến nay, cả nước có hơn 50 vạn thân nhân liệt sĩ, gần 60 vạn thương binh, bệnh binh, hơn 43 nghìn Bà mẹ Việt Nam Anh hùng (còn sống là 7.120 người), hơn 13 nghìn người có công với nước. Hằng năm, Ðảng, Nhà nước cùng toàn dân đã chi một số tiền rất lớn vào công tác đền ơn đáp nghĩa, nhằm giúp đỡ các gia đình thuộc diện chính sách vượt qua khó khăn, đặc biệt là làm sao động viên họ phát huy ý chí tự lực, tự cường để vươn lên và làm gương giúp đỡ người khác cùng phát triển. Ðến hết năm 2007 này, chúng ta phấn đấu cả nước cơ bản không còn hộ chính sách trong diện nghèo (đã xóa nghèo). Ðến nay, hơn 40 tỉnh, thành phố đã xóa xong nhà tạm cho các hộ chính sách; gần 95% số hộ chính sách có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình ở địa bàn cư trú; nhiều địa phương đã thực hiện đạt 100% số hộ chính sách có mức sống bằng hoặc cao hơn mức trung bình trên địa bàn. Có 95% số xã, phường được công nhận là đơn vị làm tốt công tác thương binh, liệt sĩ và người có công. Cái quý nhất có lẽ là phong trào này đã ăn sâu bám rễ và ngày càng phát triển trong xã hội ta, từ thành thị đến nông thôn, từ đồng bằng đến miền núi; từ đồng bào người Kinh đến đồng bào các dân tộc thiểu số cũng như đồng bào có đạo trong cả nước. Nhiều tổ chức, cá nhân, tập thể, địa phương đã thực hiện rất tốt công tác này và trở thành điển hình xuất sắc để chúng ta học tập, noi theo. Các địa phương như Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh hay các ngành như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn... là những nơi có phong trào đền ơn đáp nghĩa tổ chức thực hiện rất tốt và đạt hiệu quả rất cao
Trong cuộc sống, đạo đức là một yếu tố rất quan trọng, nó thể hiện sự văn minh, lịch sự, nếp sống, tính cách, và phần nào có thể đánh giá được phẩm chất, giá trị bản thân con người. Và có rất nhiều mặt để đánh giá đạo đức, phẩm chất của con người. Một trong số đó là sự biết ơn, nhớ ghi công lao mà người khác đã giúp đỡ mình. Đó cũng là một chân lí thiết thức trong đời thường. Chính vì vậy ông cha ta có câu : “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” hay “Uống nước nhớ nguồn” .
Cả hai câu tục ngữ trên đều mang một triết lí nhân văn sâu sa. Đó là cần phải biết ơn những người đã mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho chúng ta.
Câu đầu tiên mượn hình ảnh “ăn quả” và “trồng cây” ý muốn nói, khi được hưởng thụ những trái ngọt, trái thơm, cần nhớ tới công sức, mồ hôi nước mắt của người đã làm ra nó. Điều đó được ẩn dụ nhằm khuyên răn thái độ của mỗi con người xử sự sao cho đúng, cho phải đối với những người đã giúp đỡ mình để không phải hổ thẹn với lương tâm. Hành động đó đã thể hiện một tư tưởng cao đẹp, một lối ứng xử đúng đắn. Lòng biết ơn đối với người khác đó chính là một truyền thống tốt đẹp của ông cha ta từ xưa tới nay. Đó cũng chính là biết sống ân nghĩa mặn mà, thuỷ chung sâu sắc giữa con người với con người. Tất cả những gì chúng ta đang hưởng thụ hiện tại không phải tự dưng mà có. Đó chính là công sức của biết bao lớp người. Từ những bát cơm dẻo tinh trên tay cũng do bàn tay người nông dân làm ra, một hạt lúa vàng chín giọt mồ hôi mà. Rồi đến tấm áo ta mặc, chiếc giày ta đi cũng đều bởi những bàn tay khéo léo của người thợ cùng với sự miệt mài, cần cù trong đó. Những di sản văn hoá nghệ thuật, những thành tựu độc đáo sáng tạo để lại cho con cháu. Còn nhiều, rất nhiều những công trình vĩ đại nữa mà thế hệ trước đã làm nên nhằm mục đích phục vụ thế hệ sau. Tất cả, tất cả cũng chỉ là những công sức lớn lao, sự tâm huyết của mỗi người dồn lại đã tạo nên một thành quả thật đáng khâm phục để ngày nay chúng ta cần biết ơn, phục hồi, tu dưỡng, phát triển những di sản đó. Những lòng biết ơn, kính trọng không phải chỉ là lời nói mà còn cần hành động để có thể thể hiện được hết ân nghĩa của ta. Đó chính là bài học thiết thực về đạo lí mà mỗi con người cần phải có.
Đến câu tục ngữ thứ hai “Uống nước nhớ nguồn”. Cũng giống câu tục ngữ thứ nhất. Câu tục ngữ này đều mang ý ẩn dụ dưới hình thức cụ thể, sinh động. Nước chính là thứ chúng ta hưởng thụ còn nguồn chính là người tạo ra cái để chúng ta hưởng thụ đó. Câu tục ngữ này chỉ vẻn vẹn có bốn chữ mà ý tứ sâu xa ẩn dưới cấu trúc mô hình điều kiện, hệ quả. Nói đến nước trong nguồn là nói đến sự mát mẻ, thanh tao. Và nguồn nước sẽ mãi không bao giờ vơi cạn. Chữ “nhớ” trong câu là một từ quan trọng, tâm điểm của câu tục ngữ. Ý nghĩa câu tục ngữ này thể hiện mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người. Lòng nhớ ơn luôn mang một tình cảm cao đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn. Nó giáo dục chúng ta cần biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những anh hùng vĩ đại đã hi sinh, lấy thân mình, mồ hôi xương máu để bảo vệ nền độc lập cho đất nước, giữ vững bình yên vùng trời Tổ quốc cho chúng ta có những năm tháng sống vui sống khoẻ và có ích cho xã hội, phần để thực hiện đúng trách nhiệm, bổn phận của chúng ta, phần vì không hổ thẹn với những người ngã xuống giành lấy sự độc lập. Có ai hiểu được rằng, một sự biết ơn được thể hiện như một đoá hoa mai ửng hé trong nắng vàng, một lòng kính trọng bộc lộ như một ánh sao đêm sáng rọi trên trời cao. Đó là những cử chỉ cao đẹp, những hành động dù chỉ là nhỏ nhất cũng đều mang một tấm lòng cao thượng. Những người có nhân nghĩa là những người biết ơn đồng thời cũng biết giúp đỡ người khác mà không chút tính toan do dự. Chính những hành động đó đã khơi dậy tấm lòng của biết bao nhiêu con người , rồi thế giới này sẽ mãi là một thế giới giàu cảm xúc.
Tóm lại hai câu tục ngữ trên giúp ta hiểu được về đạo lí làm người. Lòng tôn kính, sự biết ơn không thể thiếu trong mỗi con người, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay. Chúng ta luôn phải trau dồi những phẩm chất cao quý đó, hãy biết rèn luyện, phấn đấu bằng những hành động nhỏ nhất vì nó không tự có trong mỗi chúng ta. Chúng ta cần phải biết ơn những người đã có công dẫn dắt ta trong cuộc sống nhất là đối với những người trực tiếp giúp đỡ chỉ bảo ta như cha mẹ, thầy cô. Bài học đó sẽ mãi là một kinh nghiệm sống ẩn chứa trong hai câu tục ngữ trên và nó có vai trò, tác dụng rất lớn đối với cuộc sống trên hành tinh này.
tích cho mk nha