- Hoàn cảnh lịch sử
+Thế giới :
Ở châu Âu, đầu 1945 Liên Xô đánh bại phát xít Đức, một loạt các nước châu Âu được giải phóng.
Ở mặt trận châu Á Thái Bình Dương, quân Đồng minh giáng cho phát xít Nhật những đòn nặng nề. Chủ nghĩa phát xit đứng trước nguy cơ thất bại, mâu thuẫn Nhật – Pháp trở nên gay gắt.
+Trong nước :
=> Tối ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính lật đổ Pháp độc chiếm đông Dương , tãng cường vơ vét và đàn áp phong trào CM nước ta.
=> Ngay 9-3-1945 thường vụ TƯ Đảng đã họp và ngày 12-3-1945 ra chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành đông của chúng ta”, nhận định :
Kẻ thù chính của nhân dân Đông Dương là phát xít Nhật.
Khẩu hiệu ”Đánh đuổi Pháp –Nhật” được thay bằng khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật”
Hình thức đấu tranh từ bất hợp tác bãi công, bãi thị đến biểu tình, thị uy, vũ trang du kích và sẵn sàng chuyển qua tổng khởi nghĩa khi có điều kiện.
Hội nghị quyết định “Phát động một cao trào kháng Nhật cứu nước mạnh mẽ làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa”.
- Diễn biến khởi nghĩa từng phần :
Ở căn cứ Cao - Bắc - Lạng, Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân phối hợp với lực lượng chính trị quần chúng giải phóng hàng loạt xã, châu, huyện, chính quyền nhân dân được thành lập.
Ở Bắc Kì và Bắc Trung Kì, trước nạn đói trầm trọng, Đảng chủ trương “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói”, đáp ứng nguyện vọng cấp bách của nông dân, tạo thành phong trào đấu tranh mạnh mẽ chưa từng có.
Việt Minh lãnh đạo quần chúng nổi dậy giành chính quyền ở Hiệp Hòa, Tiên Du, Bần Yên Nhân...
Ở Quảng Ngãi, tù chính trị ở nhà lao Ba Tơ nổi dậy, lập chính quyền cách mạng.
Ở Nam Kỳ, Việt Minh hoạt động mạnh ở Mỹ Tho, Hậu Giang.
Ngày 20-4-1945 hội nghị quân sự Bắc kì quyết định thông nhất các lực lượng vũ trang.=> 5-1945 đội VN tuyên truyền GP quân đã thống nhất với cứu quốc quân thành VNGP quân..
Tháng 6-1945 khu giải phóng Việt Bác thành lập.
- Tác dụng của cao trào kháng Nhật cứu nước :
Qua cao trào, lực lượng chính trị và vũ trang cả nước phát triển mạnh, tạo thời cơ cho Tổng khởi nghĩa mau chín muồi.
Cao trào kháng Nhật cứu nước là cuộc tập dượt lớn, có tác dụng chuẩn bị trực tiếp cho Tổng khởi nghĩa thắng lợi.
Là bước phát triển nhảy vọt, làm tiền đề để nhân dân ta có đủ năng lực chớp lấy thời cơ đưa Tổng khởi nghĩa Tháng Tám đến thắng lợi nhanh gọn và ít đổ máu .
- Hi quyết mục tiêu số một của cách mạng là độc lập dân tộc và đề ra nhiều chủ trương sáng tạo để thực hiện mục tiêu ấy.