Bài 26. Vai trò, đặc điểm, cơ cấu, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ

- Vai trò: Phát triển nguồn nhân lực và phát triển con người, giải quyết tốt các vấn đề xã hội; Góp phần khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường,…

- Đặc điểm: Sản phẩm của ngành dịch vụ không mang tính vật chất; Hoạt động dịch vụ có tính linh hoạt cao; Hoạt động dịch vụ có tính hệ thống,…

- Nhân tố ảnh hưởng: vị trí địa lí, kinh tế - xã hội, điều kiện tự nhiên.

- Dịch vụ góp phần khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.

- Ví dụ: Du lịch là ngành thuộc nhóm ngành dịch vụ, đây là ngành tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên sẵn có để thu hút khách du lịch đến tham quan từ đó tạo thu nhập, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Du lịch kết hợp bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên đang là hình thức phổ biến được khai thác hiện nay.

Đặc điểm của dịch vụ

- Sản phẩm của ngành dịch vụ không mang tính vật chất.

- Hoạt động dịch vụ có tính linh hoạt cao nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của sản xuất và đời sống xã hội.

- Hoạt động dịch vụ có tính hệ thống. Toàn bộ các nhóm ngành dịch vụ là những mắt xích trong một chuỗi liên kết giữa sản xuất với sản xuất, sản xuất với cung ứng, sản xuất với tiêu dùng,...

- Không gian lãnh thổ của dịch vụ ngày càng mở rộng. Hoạt động dịch vụ không giới hạn ở một khu vực, một quốc gia mà phát triển toàn cầu.

Ví dụ:

- Dịch vụ kinh doanh: Dịch vụ sản xuất (Tài chính ngân hàng; Kế toán); Dịch vụ phân phối (Giao thông vận tải; Thương mại),…

- Dịch vụ tiêu dùng: Dịch vụ xã hội (Bưu chính viễn thông; Y tế, giáo dục); Dịch vụ cá nhân (Du lịch - Dịch vụ sửa chữa),…

- Dịch vụ công: Dịch vụ hành chính công và thủ tục hành chính.

Ví dụ:

- Trình độ phát triển kinh tế: Nơi nào phát triển kinh tế thì nơi đó kéo theo sự phát triển của ngành dịch vụ. Vì vậy, những thành phố như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng có nhiều loại hình dịch vụ hơn các tỉnh Điện Biên, Sơn La.

- Đặc điểm dân cư: Ngành dịch vụ để phục vụ nhu cầu của con người. Vì vậy, ở những nơi đông dân như Hà Nội sẽ có sức mua, sức tiêu thụ lớn hơn tỉnh Hà Giang.

Các nước phát triển ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP vì:

- Ngành dịch vụ đem lại nguồn thu lớn.

- Cơ sở vật chất kĩ thuật các nước phát triển đáp ứng được yêu cầu của ngành dịch vụ.

- Các nước phát triển đã hoàn thành quá trình công nghiệp hóa đang chuyển dần sang nền kinh tế tri thức.

- Thành phố Hồ Chí Minh phát triển nhiều loại hình dịch vụ: du lịch, ngân hàng, bưu chính, tài chính, vận tải, giáo dục, y tế.

+ Thừa thiên Huế phát triển một số loại hình dịch vụ: du lịch, giáo dục, y tế,…